Հայկական Սփյուռքը բարեգործության փոխարեն պետք է անցնի ներդրումների․ Դավիթ Տոնոյան
Ինչո՞ւ են հայկական սփյուռքի կազմակերպությունները պատերազմի ավարտից հետոշարունակում ակտիվորեն տրամադրել մարդասիրական օգնություն Հայաստանին ևԱրցախին: Փոխվե՞լ է Սփյուռքի վերաբերմունքը Հայաստանին օգնություն ցուցաբերմանըմասնակցելու հարցում: Ինչպիսի՞ն պետք է լինեն փոխհարաբերությունները Սփյուռքի ևՀայաստանի միջև, և արդյո՞ք Սփյուռքը պետք է մասնակցի պատմական հայրենիքիքաղաքական կյանքին: «Ջեյրան Մեդիա» մամուլի ակումբի այս և այլ հարցերինպատասխանել է Մոսկվայի և ազգերի մշակույթի հայկական թանգարանի տնօրեն, Ռուսաստանի հայերի միության (ՌՀՄ) համանախագահ Դավիթ Տոնոյանը։ Ռազմական գործողություններն ավարտվել են, բայց Ձեր կազմակերպությունըշարունակում է ակտիվորեն մարդասիրական օգնություն ցուցաբերել Հայաստանում ևԱրցախում: Ինչո՞ւ։ Հիմնական պատճառը մեկն է. Այս օգնության կարիքն ունեն մեր հայրենակիցները՝ ինչպեսզինծառայողները, այնպես էլ բռնի տեղահանվածները: Պետությունն արդեն զբաղվում էփախստականնների խնդիրներով, որոշ խնդիրներ լուծում է, բայց իրավիճակը դեռ կարելի էանվանել հումանիտար աղետ: Եվ հիմա պետությունը, հասկանում ենք, ցավոք, ի վիճակի չէհաղթահարել այս աղետը։ Հետեւաբար, մենք շարունակում ենք դա անել: Այնպես պատահեց, որ մենք պատասխանատվություն ենք կրում մեր հայրենակիցների առջև, որոնց հետ մենք իսկզբանե աշխատել ենք, ում մենք ի սկզբանե օգնել ենք: Եվ մենք արդեն նրանց հետանմիջական կապ ունենք, նրանք հույս են կապում մեր օգնության հետ: Եվ մենք չէինք սպասում, բայց պարզվեց, որ նոյեմբերի 10-ից հետո առաջնագծում գտնվող մերզինծառայողներին ու տղաներին՝ կամավորներին, պայմանագրային զինծառայողներին, ժամկետայիններին օգնության չափը մեծացավ: Այսինքն՝ այժմ նրանց ավելի շատ օգնությունէ պետք, քան մարտական գործողությունների ժամանակ: Ռազմական գործողություններիընթացքում մոտավորապես պարզ էր, թե նրանց ինչպիսի օգնություն է պետք, մենք գիտեինքորտեղ գտնել այն և ինչպես հասցնել տեղ, իսկ նոյեմբերի 10-ից հետո ամեն ինչ կտրուկփոխվեց: Եվ առաջին անհրաժեշտության իրերը փոխվել են, նոր դիրքեր են ձևավորվում, և, ցավոք, պետությունը պատշաճ կերպով չի զբաղվում այս խնդրով: Այսինքն՝ տղաները, ամենատարրականը, բահերի կարիք ունեն՝ նոր ամրություններ ստեղծելու, նոր խրամատներփորելու համար: Ձեր կազմակերպությունն այժմ ո՞ր ոլորտների վրա է կենտրոնացնում օգնությունը. սոցիալական օգնությա՞ն, օգնություն զինծառայողների՞ն, օգնություն բուժմա՞ն հարցում: 80 տոկոսն ուղղվում է առաջնագիծ, Հայաստանի սահմաններին. այն, ինչը վերաբերում էսահմաններին և սահմանին կանգնած մեր հայրենակիցներին: Սա ամենակարևորօգնությունն է: Մենք գործնականում չենք զբաղվում վիրավոր զինծառայողների և զոհվածներիընտանիքների խնդիրներով, քանի որ, բարեբախտաբար, կան բազմաթիվնախաձեռնություններ, որոնք օգնություն են տրամադրում այս ոլորտում: 20 տոկոսը կազմում է տեղահանվածներին ուղղվող մարդասիրական օգնությունը՝բնակարանի, սոցիալական օգնության, հագուստի և այլն, ինչպես նաև՝ աջակցություն Արցախվերադառնալու հարցում: Եթե կան ընտանիքներ, ովքեր վերադառնում են, մենք նրանցտրամադրում ենք անհրաժեշտ օգնություն: Այդ խնդիրներին է ուղղվում մեր գործունեությանմոտ 20 տոկոսը: Իսկ 80 տոկոսն ուղղվում է սահմանների հետ կապված խնդիրներին: Դուք կարծես թե մի տեսակ կամուրջ եք ծառայում Սփյուռքի և Հայաստանում ուԱրցախում ապրող մարդկանց միջև: Պատերազմի ընթացքում մենք տեսել ենք, թեՍփյուռքում ինչպիսի վերելք և օգնելու ցանկություն է նկատվել։ Հետպատերազմյանամիսներին նո՞ւյնն է, թե՞ ինչ—որ բան է փոխվել: Յուրաքանչյուր ոք ցանկություն ունի ինչ-որ կերպ օգնելու: Ռազմական գործողություններիընթացքում բոլորը հասկանում էին, որ այժմ օգնություն է պետք, նրանք չէին մտածում, չէինքննարկում Հայաստանում ինչ-որ քաղաքական հարցեր՝ լավ կամ վատ, նրանք պարզապեսցուցաբերում էին այս օգնությունը։ Ռազմական գործողություններից հետո մոտեցումը փոքր-ինչ փոխվեց: Մարդիկ մտածում են՝ արդյոք արժե՞ հիմա, թե՞ ոչ, օգնությունը կհասնի՞, թե՞ ոչ, քանի որ ես և շատերը գիտենք, որ ոչ բոլոր օգնություններն են ժամանակին կամառհասարակ, սկզբունքորեն, հասցեատերերին հասել: Հետևաբար, մարդիկ այժմ հարյուրանգամ մտածում են և հետո միայն օգնություն ուղարկում Հայաստան: Բնականաբար, ֆինանսական և մարդասիրական օգնության ծավալները նվազել են: Մարդկանց մեծամասնությունը տվեց այն ամենը, ինչ ուներ, այսինքն՝ նրանք Սփյուռքիամենահարուստ ներկայացուցիչները չէին։ Նրանց հետ ես անձամբ կապի մեջ եմ և շփվում եմ, ուստի գիտեմ նրանց հնարավորությունները: Այս ամբողջ ընթացքում, երկու ամսվաընթացքում, մարդիկ տվեցին գրեթե ամեն ինչ, ինչ՝ որ ունեին, իրենց ամբողջխնայողությունները: Սա օգնության ծավալի նվազման առաջին պատճառն է: Երկրորդ պատճառը. նրանք տեսան, որ ոչ ամբողջ օգնությունն է հասցեատերերին հասնումկամ հասնում է, բայց ոչ ամբողջ ծավալով։ Ռուսաստանից օգնության ծավալը վիթխարի էր: Դուք պարզապես չեք պատկերացնում, թե որքան օգնություն է ուղարկվել այստեղից: Այնպեսստացվեց, որ միայն ռուսական սփյուռքն էր ամենօրյա շփում ունենում Հայաստանի հետ՝կորոնավիրուսի և փակ սահմանների պատճառներով։ Հետևաբար, ուղիղհաղորդակցությունը, օդային երթևեկությունը միայն Ռուսաստանի հետ էր, հիմնականումՄոսկվայի, և մեր սփյուռքը, կարելի է ասել, ընդունեց այդ պատասխանատվությունը, անմիջապես բարձրացավ և բարեխղճորեն կատարեց իր գործը: Եվ այն բանից հետո, երբպարզվեց, որ օգնությունը ոչ ամբողջությամբ է տեղ հասնում, բնականաբար, շատերըհիասթափվեցին: Օգնության նվազման երրորդ պատճառը Հայաստանի ներքաղաքական իրավիճակն է: Շատմարդկանց վստահությունը կա՛մ թուլացել է, կա՛մ բացակայում է Հայաստանի ղեկավար-պաշտոնյաների նկատմամբ, ուստի մեր սփյուռքի մի մասը այժմ պարզապես չի մասնակցումորևէ բարեգործական ծրագրի, իսկ մի մասն էլ որոշել է ուղղակի կապվել կարիքավորների՝զինվորների, տեղահանվածների հետ և տրամադրել հասցեական օգնություն: Երկար ժամանակ խոսվում է Սփյուռքի և Հայաստանի միջև գործակցության օպտիմալձևաչափի որոնման մասին: Դուք ակտիվ կազմակերպություն եք Սփյուռքում: Ձերկարծիքով, ինչպիսի՞ն պետք է լինի այս համագործակցությունը։ Այժմ շատ է խոսվումՍփյուռքի` Հայաստանի գործերին ինչ—որ քաղաքական մասնակցության մասին, սակայնպետք է խոստովանել, որ Հայաստանը դրան այլ մոտեցում ունի: Ոմանք կարծում են, որսփյուռքը պարզապես պետք է օգնի, բայց չխառնվի քաղաքականությանը: Ի՞նչ է պետքանել Սփյուռքի և Հայաստանի միջև գործակցությունը բարելավելու համար: Իրականում կան շատ ձևաչափեր: Չկա մեկ բանաձև, որով բոլորս պետք է աշխատենք: Կա և՛համագործակցության պաշտոնական ուղիղ գիծ, և՛ ոչ պաշտոնական փոխազդեցությունՍփյուռքի և նրա կոնկրետ ներկայացուցիչների հետ:...