მოსკოვში შედგა რუსულ-ქართული ფორუმი, სადაც მონაწილეობა მიიღეს საზოგადოებრივი ორგანიზაციების და რუსეთის ფედერაციის სახელმწიფო სექტორის წარმომადგენლები. პრეს-კლუბის „ჯეირან მედიას“ რედაქციის წარმომადგენელი გაესაყბრა ქართულ-რუსული დიალოგის აღდგენის პროცესში ერთ-ერთ ყველაზე გამოჩენილ საზოგადო და პოლიტიკურ მოღვაწეს, ქართულ-რუსული საზოგადოებრივი ცენტრის დირექტორს დიმიტრი ლორთქიფანიძეს.
ჩვენ შევეცადეთ შევხებოდით ყველა მნიშვნელოვან საკითხს და განვეხილა ფორუმის ძირითადი შედეგები.
— რეგიონში მიმდინარე პროცესების ფონზეძალზედ მნიშველოვნად სჩანს საზოგადოებებსშორის დიალოგის ფორმატების შენარჩუნება, და ამდღეებში სახალხო დიპლომატიის ფარგლებშიჩატარდა წელს მესამე რუსულ-ქართულიშეხვედრა. რა ძირითადი თემები იყო განხილულიფორუმზე მოსკოვში?
— პოსტსაბჭოურ სივრცეში, საქართველოგამორჩეულია, როგორც ზეწოლის განსაკუთრებულიობიექტი დასავლელი პარტნიორების მხრიდან, რომლებიც ყველა ღონეს ხმარობენ იმისთვის, რომნეოლიბერალურ პარადიგმაში, უმკაცრესისოციალური პოლიტიკისა და გენდერიზაციისგატარების გზით მორჩილებაში მოიყვანონ მისიმოსახლეობა. გაღატაკებისა და ქვეყნიდანგანდევნის ხელშემწყობი პოლიტიკით შეცვალონდემოგრაფიული პლაზმა და ოდესღაც ეროვნულისახელმწიფო გადააქციონ ჰარტლენდისთვისბრძოლის პოლიგონად, დაპირისპირებისპლაცდარმად რუსეთის ფედერაციის წინააღმდეგ, რომელთანაც საქართველოს აკავშირებს 840 კილომეტრიანი საზღვარი და შავი ზღვის აკვატორიისტერიტორიული წყლები, რაც განსაკუთრებულსტრატეგიულ უპირატესობას სძენს ქვეყანას მისიპოლიგონად წარმოდგენის შემთხვევაში. სწორედ ესგახლავთ მიზეზი იმისა, რომ კოლექტიურიდასავლეთი და ჩვენი სტრატეგიული პარტნიორი აშშსაქართველოს ნებისმიერ პოზიტიურ კონტაქტსრუსეთის ფედერაციასთან ძალიან მტკივნეულადაღიქვამს და ყველას , ვინც სახალხო დიპლომატიისგანვითარების გზით ცდილობს რუსეთთან დიალოგს, მოღალატის იარლიყებს ჰკიდებს, რათა მოახდინოსასეთი პიროვნებების სტიგმატიზაცია და მათისაზოგადოებიდან გარიყვა და ამ გზითგანეიტრალება!
სწორედ ეს გახდა მიზეზი მაგალითად ერგნეთისბაზრობის დაშლის და მისი შემდგომი არ დაშვების, რომ ქართულ-ოსური ურთიერთობების რეანიმაცია არმომხდარიყობდა შესაბამისად კონფლიქტისამოწურვისთანავე არ დაწყებულიყო რუსეთთანსამეზობლო პოლიტიკის გადახედვა ერთის მხრივრუსეთის ისტორიული ინტერესებისგათვალისწინებით რეგიონში, ხოლო მეორე მხრივსაქართველოს ეროვნული ინტერესის წინ წამოწევითარ მომხდარიყო საერთო გადაწყვეტის წერტილებისძიება! სწორედ ამიტომ ნებისმიერ მცდელობასდაწყებულიყო დიალოგი და შემდგარიყო ქართულ-რუსული ფორუმი, ჩვენი “დაუძინებელი მეგობრები” აღიქვამდნენ საკუთარი ინტერესების შელახვად დამკაცრად აკონტროლებდნენ ყოველ ასეთგამოვლინებას! ის რაც მიმდინარე წლის 7 დეკემბერსმოსკოვში მოხდა კოშმარულ სიზმარშიც არდაესიზმრებოდათ ჩვენს “პარტნიორებს” , რადგანშედგა აქამდე უპრეცედენტო მასშტაბის ფართოდღის წესრიგის ქართულ-რუსული ფორუმი, რომლისმხარეებს ერთის მხრივ წარმოადგენდნენ ქართულიარასამთავრობო ორგანიზაციები 15 წევრისშემადგენლობით , რასაც ქართული მხრიდანორგანიზებას უწევდა ორგანიზაცია ”სოლიდარობა მშვიდობისთვის“, ხოლო რუსულ მხარესწარმოადგენდა რუსეთის ფედერაციის სახელმწიფო დუმის დსთ-ს და თანამემამულეთა კომიტეტისხელძღვანელობა, რომელთა დიდი ძალისხმევითა დახელშეწყობით შედგა ეს მნიშვნელოვანი ფორუმი , სადაც ქარველმა მონაწილეებმა წარმოადგინესმოხსენებები დღეს აქტუალურ ყველა მიმდინარესაერთაშორისო პოლიტიკის საკითხებში, რაცუკვშირდება რეგიონულ პოლიტიკას და ქართულ-რუსული ურთიერთობების გაუმჯობესებას. საბოლოოდ ფორუმმა მიიღო რეზოლუცია დაშესაბამის ინსტანციებს გაეგზავნათ წერილობითითხოვნა რუსეთსა და საქართველოს შორის უვიზომიმოსვლის შემოღებისა და პირდაპირიავიამიმოსვლის აღდგენის მიზანშეწონილობისთაობაზე, რაც დასაბუთებული იყო შესაბამისიარგუმენტაციით. იმედი გვაქვს აღნიშნულზე მოხდებასათანადო რეაგირება და მიღებული იქნებაშესაბამისი პოლიტიკური გადაწყვეტილება!
— თქვენ რამდენიმე წელია ხელმძღვანელობთქართულ-რუსულ საზოგადოებრივ ცენტრს დათქვენი აზრით, როგორი ტენდენცია ჩამოყალიბდაამ წლების განმავლობაში ქართულ-რუსულდიალოგში? რაოდენ გამართულია სახალხოდიპლომატიის მიმართულება და რაში ხედავთ მისწარმატებას და შესაძლებლობებს?
— ქართულ-რუსული არაფორმალური დიალოგისდაწყება შესაძლებელი გახდა მხოლოდ ახალიხელისუფლების პირობებში 2013 წლიდან, როდესაცალექსანდრე გირჩაკოვის სახელობის საჯაროდიპლომატიის ხელშემწყობი ფონდისა დასაქართველოს საერთაშორისო ურთიერთობათაინსტიტუტის ერთიბლივი ძალისხმევით დაფუძნდაევგენი პრიმაკოვის სახალხო დიპლომატიისმხარდამჭერი საზოგადოებრივი ცენტრი, რომლისამოცანებში შედიოდა საქართველოსა და რუსეთისსამოქალაქო საზოგადოებებს შორის ხიდის როლისშესრულება, ურთიერთობების გაღრმავებაპროფესიულ წრეებს შორის, საექსპერტო დიალოგისფორმატების შექმნა, საჯარო ლექციებისა დასაკონფერენციო ფორმატების შექმნა, საქართველოში რუსული ენის, როგორც რეგიონულისაერათაშორისო ენისა და მთავარი კომუნიკატორის შესწავლის ხელშეწყობა. ყველა ამ ამოცანისსისტემაში მოყვანისა და განვითარების მიზნითდამფუძნებელთა მხრიდან გამოხატული ნდობისსაფუძველზე მე შევუდექი ორგანიზაციისდირექტორის თანამდებობაზე უფლებამოსილებას2018 წლის იანვრიდან და პირველივე თვეს თბილისისკინოს სახლში მოვაწყვე სპორტული დრამის “სამიწამი” პრემიერა, რაც იმ დროს აკრძალული იყოდასავლური ცენზურის მიერ , როგორც რუსულირბილი ძალის დემონსტრირება და ამ მიზნითდასავლური სტრუქტურების მიერ კონტროლირებადყველა კინო-თეატრს აეკრძალა ამ ფილმის გაშვებაფართო ეკრანზე. ფილმი კი შეეხებოდა მიუნხენისოლიმპიადაზე 1972 წელს მიღწეულ განუმეორებელწარმატებას, რომელშიც წვლილი შეიტანა ორმაქართველმა კალათბურთელმა: ზურამ საკანდელიძემდა მიშა ქორქიამ. დასავლელ ცენზორებს ჩვენგვერდი ავუარეთ და ფილმის ჩვენებაგანვახორციელეთ არა კომერციულ, არამედსახელმწიფო დაწესებულებაში, რითიცსამართლებრივი ბერკეტები გამოვაცალეთ. სამიდღის განმავლობაში, სრული ანშლაგითმიმდინარეობდა ჩვენება!
შემდგომი მოქმედებები დაუკავშირდა პრიმაკოვისცენტრის საკონსულტაციო საბჭოს ფორმირებს, რაშიცმონაწილეობას ღებულობდნენ და დღემდეღებულობენ საქართველოში მოღვაწე სხვადასხვადარგის ექსპერტები: პოლიტიკის მკვლევარები, პოლიტოლოგები, ეკონომისტები, ლიტერატურისსფეროს წარმომადგენლები. მათი მონაწილეობითსისტემატურად ტარდება საჯარო ლექციები უშუალოდპრიმაკოვის ცენტრში.
— რუსეთი გამოხატავს ინტერესს რეგიონისსატრანსპორტო და ენერგეტიკული საკითხებში. ხშირად აღინიშნება კიდეც, რომსაქართველოსთვის კარი ღია რჩება. რაპერსპექტივებს ჰქმნის საკონსულტაციოპლატფორმა „3+3“ საქართველოსთვის, თუკითბილისი ჩაერთვება ამ ფორმატში?
— რეგიონული თანამშრომლობის ინიციატივებსკავკასიაში დიდი ხნის ისტორია აქვს, ბოლო 30 წლისმანძილზე: 1996 წელს პირველი ასეთი სამშვიდობოინიციატივით ედუარდ შევარდნაძე გამოვიდა, 2000 წელს თურქეთის პრეიერი სულეიმან დემირელმაწამოაყენა “მშვიდობიანი კავკასიის პლატფორმის”იდეა, ხოლო 2008 წელს პრემიერმა რეჯებ ტაიპერდოღანმა საქართველოში აგვისტოს მოვლენებისშემდგომ დააყენა სამშვდობო პლატფორმისკავკასიური იდეა 5 სახელწიფოს მონაწილეობით. რაცშეეხება ბოლო ინიციატივას, ის ამჯერად პრეზიდენტერდოღანს ეკუთვის კვლავ და ის 2020 წლისდეკემბერში იქნა მის მიერ ინიცირებული ბაქოშიყარაბაღისთვის ომში გამარჯვების საზეიმოცერემონიალზე და ამჯერად თანამშრომლობისრეგიონული ფორმატი გულისხმობდა ფორმულას 3+3 და მასში გათვალისწინებული იყო ირანიც. ერდოღანმა თავიდანვე აღნიშნა რომ პრეზიდენტივლადიმერ პუტინი იზიარებდა ასეთითანამშრომლობის დაწყების აუცილებლობას. ცოტახანში ირანმაც თანხმობა განაცხადა, ისევე როგორცაზერბაიჯანმა. საქართველომ ორჯერ დააფიქსირათავისი პოზიცია 2021 წლის მარტში, როდესაცსაგარეო საქმეთა მინისტრმა ზალკალიანმა ჯერგამორიცხა, ხოლო 7 ოქტომბერს, რუსეთისა დაირანის საგარეო მინისტრების მოსკოვში შეხვედრისმეორე დღეს არ გამორიცხა ასეთ ფორმატშიმონაწილეობის მიღების დასაშვებობა. შესაბამისად, ვიმედოვნებთ, რომ საქართველოს ორგანულიეროვნული ინტერესებიდან გამომდინარე ის ამფორმატის მონაწილე აუცილებლად გახდება!
— საქართველოსა და რუსეთის ამჟამინდელიურთიერთობები საკმაოდ საინტერესო ქეისიასაერთაშორისო ურთიერთობების კუთხით. ქვეყნები,რომლებსაც არ გააჩნიათ დიპლომატიურიურთიერთობები კვლავაც ინარჩუნებენკონტაქტებს, ვითარდება სავაჭრო-ეკონომიკურიურთიერთობები, უფრო მეტი რუსეთის მოქალაქესტუმრობს საქართველოს. როგორ აისახება ესყოველივე პოლიტიკური დიალოგის აღდგენაზე?
— საქართველო-რუსეთის ურთიერთობებიყოველთვის უნიკალური იყო და ჩვენი მარგინალურიპოლიტიკური ოპოზიციოს მტკიცება, თითქოსრუსეთმა მოახდინა საქართველოსკოლონიალიზაცია, კლასიკური შეხედულებიდანგამომდინარე არ შეესაბამება სინამდვილეს, რადგანიმპერიის ნაწილად ყოფნამდე ბევრად ადრე 1720 წლიდან მოყოლებული და შემდგომ ათწლეულებშირუსეთის სამხედრო ელიტის მშენებლობაშიმონაწილეობას იღებდა 500 ქართველო გენერალი დამათ შორის 24 ბაგრატოვანთა დინასტიისწარმონადგენლები. კოლონია კი არასდროსაკომპლექტებს კოლონიალიზატორის არმიისუმაღლეს ეშელონს. საბჭოთა კავშირის პირობებშისაქართველომ მიაღწია წარმოუდგენელ წარმატებასგანათლების, მეცნიერების, სპორტის, კულტურისსფეროებში, როდესაც ნიშნულინაწია მსოფლიოსტანდარტების უმაღლესი ნიშნულების დონეზე დათავი დაიმკვიდრა, როგორც გამორჩეულმა დაწარმატებულმა რესპუბლიკამ, აღმავალიეკონომიკითა და მოწინავე სამოქალაქოსაზოგადოებით.
სახელწიფო-სივრცითი ფორმაციის მესამე ეტაპზე“პოსტაბჭოური საქართველო” უამრავი გამოწვევისწინაშე დადგა, ერთი მესამედით შემცირდადემოგრაფიული სტატისტიკა, ინტელექტი „გაიწოვა“დასავლეთმა,სამოქალაქო ომებმა დასეპარატისტულმა მოძრაობებმა წარმოშვაკონფლიქტური კერები, საქართველომ დაკარგაკონტროლი გაეროს მიერ აღიარებული ტერიტორიისერთ მეხუთედზე. ქვეყანა ჩაეფლა ქაოსში. იმისმაგივრად საკუთარი ირგანული ინტერესებისიდენტიფიცირება მომხდარიყო და ასახულიყოეროვნული უსაფრთხოების კონცეფციაში, რატომღაცმიზნის მიღწევის საშუალება განისაზღვრა როგორცსაქართველოს ისტორიული და ცივილიზაციურიარჩევანი. კერძოდ, საუბარია 2017 წლისსაკონსტიტუციო ჩანაწერზე, რაც გარედან თავსმოხვეული ვალდებულება იყო ჩვენიხელისუფლებისთვის. ამის შემდეგ კი როდესაცდაიწყო უკრაინის კონფლიქტი, სწორედ ამკონსტიტუციურ ნორმაზე მითითებით დასავლეთიკატეგორიულად მოითხოვს ჩვენს მონაწილეობასუკრაინის მხარდასაჭერად რუსეთის წინააღმდეგ, წინააღმდეგ შემთხვევაში იმუქრება სანქციებით, რისი პრეცედენტიც შექმნეს , როდესაც ბიძინაივანიშვილის 640 მლნ დილარის უკანონოექსპროპრიაცია მოახდინა შვეიცარულმა ბანკმა, საერთაშორისო სანქციები დაუწესეს მის ახლოსანათესაოს და ასევე 12 პუნქტიანი რეკომენდაცია-საშინაო დავალება მისცეს საქართველოსმთავრობას. უნდა აღინიშნოს , რომ პრემიერღარიბაშვილის გონივრული პოლიტიკის შედეგადსაქართველო არ მოხვდა რუსეთის 55 არამეგობარქვეყანათა ჩამონათვალში და რამაც გააჩინაქვეყანაში სტაბილურობის განცდა, თბილისი იქცა“მშვიდობის ქალაქად”, სავაჭრო ეკონომიკურიბრუნვა რუსეთ-საქართველოს შორისწარმოუდგენლად გაიზარდა, რუსეთი გახდა ნომერმეორე სავაჭრო პარტნიორი საქართველოსთვის დადღეს რაც განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია გაჩნდაპრაგმატული მოლოდინი, რომ რუსეთი გააუქმებსსავიზო მიმოსვლას და აღადგენს პურდაპირ ავიარეისებს საქართველოს ქალაქებში, რაც მშვიდობისადა სტაბილურობის განვითარების გზით აღგვიდგენსგაუქმებულ დიპლომატიურ ურთიერთობებს, დააბრუნებს სავაჭრო წარმომადგენლობებს, აღადგენს პოლიტიკურ ურთიერთობებს და ქვეყნებსშორის პირდაპირი დიალოგის ფორმატს შექმნის, როგირც რუსეთის ისტორიული ინტერესებისგათვალისწინებით ჩვენს რეგიონში, ასევესაქართველოს ეროვნული ინტერესებისა და მისისასუცოცხლო ფუნქციების აღდგენისა, რაცსატრანსპორტო დერეფნების დებლოკაციასგულისხმობს, ჰუმანიტარული სამართლის ნორმებისგანმტკიცებას და ჩვენი დაზარალებული დევნილიმოსახლეობის აღდგენას ფუნდამენტურ უფლებებში! თავსმოხვეული კონფლიქტებიდან სტრატეგიულპარტნიორობამდე, ეს უნდა გახდეს ქართულ-რუსულინურთიერთობების განვითარებისა დაგანმტკიცების მთავარი სლოგანი ხვალ!